ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK TEKNOLOJİLERİNİN TARİHÇESİ VE ORTAYA ÇIKIŞI

Artırılmış gerçeklik, gerçek ve hissedilen çevrenin dijital katma değerler sayesinde zenginleştirilmesini ifade etmektedir. AG, gerçek çevrenin üzerine sanal maddelerini yerleştirilmesine olanak sağlayan, 2000’li yıllarda nihai tüketiciye ulaşan bir tür teknolojidir. Bu teknoloji türünü sınırlamak oldukça zordur. AG teknolojisi, yeni bir teknoloji olması nedeniyle program geliştiricilerinin de ilgi odağı halindedir. Bu yeni olma hali de AG’nin her geçen gün yeni bir alanda kullanılmasına, günden güne kullanımının farklılaşmasına olanak sağlamaktadır. Teknolojik gelişmelerin de hızlı olmasıyla AG günden güne farklı alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. AG, eğitim, sağlık, spor, tasarım, reklamcılık ve daha birçok alanda kullanılmaya başlanmıştır ve kullanımı günden güne artmaktadır. AG’nin güncelde kullanımlarında biri boş bir yerde yapılacak olan yapı veya binanın sanal olarak gösterilmesi, hayatın oyunlaştırılması ve gerçek hayatın içerisine yansıtılan oyun görüntüleri de yer almaktadır.  Mobil cihazların performanslarını yüksek olması ve taşınabilir olmaları nedeniyle AG teknolojileri mobil cihazlara doğru kaymıştır.[1]

AG teknolojisinin temelinde birçok teknolojiye de temel olan askeri teknolojiler bulunmaktadır. AG uygulamalarının meydana gelmesi head-up-display kısaca bilinen adıyla HUD sayesinde olmuştur. HUD teknolojisi sayesinde pilotlar kokpitte önlerinde bulunan ekranlarla ve askerlerin kullandığı kasklarla entegre olarak çalışan gözlükler ile kullanılmaya başlandı. 1992 yılında Airbus’ların karışık kablolarının teknisyenler ve diğer çalışanlarca doğru düzenlenmesi için bir kılavuz olarak tasarlanan bir teknoloji geliştiren Thomas Caudel “ Augmented Reality” bir diğer bildiğimiz adıyla artırılmış gerçeklik terimini ortaya atmıştır. Uçakların tamir ve bakım süreçlerinde asistan görevi gören bu uygulama aynı zamanda işçilerin eğitimi için de kullanılmıştır.[2] Sonrasında 1999 senesinde yapılan SIGGRAPH etkinliğinde ‘augmented reality’ ile ilgili ilk örnekler çıkmaya başlamıştır. Sony Ps3 için 2007’de AG tabanlı Eye of Judgement adlı bir oyun çıkartmıştır. Wikitude, 2008 yılında, AG Kılavuzu’nu çıkartmıştır, G1 Android telefonlar üzerine kurulu bu uygulama artırılmış gerçeklik gelişmeleri konusunda önemli aşamalardan birisi olarak kabul edilmektedir. Daha sonra 2009 senesinde ‘Augmented Reality ToolKit’ Adobe-Flash ortamına aktarılınca çok geniş içeriğe sahip ve bu arada web uygulamaları da AG teknolojisini destekler hale geldi. Gelişen bu uygulamalar AG’yi tek başına ele alan yazılımları meydana getirdi, sonrasında ise AG müstakil uygulamaları geliştirildi.[3]

---

[1] Ali Özcan, “Geleneksel Medyanın Dönüşümünde Bilişim Teknolojilerinin Rolü: Gazetelerde Artırılmış Gerçeklik ve Karekod Uygulamaları”, XVI. Türkiye’de Internet Konferansı, 2014, s. 2.

[2] Thomas Caudell - David Mizell,  “Augmented Reality: An Application of Heads-up Display Technology to Manual Manufacturing Processes”, In System Sciences, Proceedings of The Twenty-Fifth Hawaii International Conference, Vol. 2, 1992, s.662.

[3] M. Ali Çakal - Emine Bilgen Eymirli, Artırılmış Gerçeklik Teknolojisi, Kuzeydoğu Kalkınma Ajansı, 2012, s.4.

FATİH BİLİCİ

https://www.linkedin.com/in/fatih-bilici-14074a63 

bilicifa@gmail.com