ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK
Son
yüzyılda bilgisayarlarda üretilen teknolojinin ve bilginin gerçek ortamlarda
etkin ve istenilen şekilde kullanılabilmeleri için artırılmış gerçeklik gibi
yeni teknolojiler üretilmeye ve geliştirilmeye başlanmıştır.[1]
İlke
olarak sanal gerçekliğin daha gelişmiş bir türü olan artırılmış gerçeklik, gerçek
bir çevre ve o çevredeki canlıların ve nesnelerin görüntülerinin, bilgisayarlar
tarafından üretilen grafik, ses ve konum verileri gibi ek veriler ve görsel efektlerle
gerçek zamanlı olarak zenginleştirilerek daha detaylı ve anlaşılır bir şekilde tanımlanmasını
sağlar. Sanal gerçeklikte görüntülenen/görüntülenecek canlılar ve nesneler sadece
bilgisayar ortamında oluşturulup simüle edilirken, artırılmış gerçeklikte temel
olarak “gerçek” bir dünya görüntüsü bulunmaktadır. Artırılmış gerçeklik için verilebilecek
basit ama belki de en iyi ve en bilinen örnek futbol maçlarında taraftarlara çizgiler
veya çemberler yardımıyla belirli mesafelerin (örneğin serbest vuruş mesafesinin)
gösterilmesidir. Artırılmış gerçeklik kapsamında üretilen bilgi ve veriler kuramsal
olarak insanların tüm duyularına hitap edecek şekilde organize edilebilecek olsa
da, artırılmış gerçeklik daha çok görsel bir hizmet olarak algılanmakta ve bu şekilde
kullanılmaktadır.[2]
Artırılmış
gerçeklik gerçek çevreyle yeni bir yolla etkileşimde bulunmaya olanak sağlayan
bir ortamdır. Artırmak ve zenginleştirmek aslında insanın herhangi bir duyu
organının elde ettiği verileri dijital verilerle daha da anlamlandırılması
olarak ifade edilmektedir.[3]
1.1.
ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK KAVRAMI
Artırılmış
gerçeklik (Augmented Reality) terimine ait birçok farklı çeviri ve kullanım bulunmaktadır.
Bunlar; artırılmış gerçeklik, genişletilmiş gerçeklik, zengin veya zenginleştirilmiş
gerçeklik ve yükseltilmiş gerçeklik şeklindedir. Fakat en yaygın kullanım artırılmış
gerçeklik şeklindeki kullanımıdır.
Artırılmış
gerçeklik gerçek çevreyi tanımlamak için izleme teknolojilerinden faydalanan bir
süreçtir. Artırılmış gerçeklik uygulamaları belirlenmiş ve tanımlanmış ipuçlarıyla
çalışmaktadır. İpuçları, görsel tanımlamalar veya küresel konumlama sistemine ait
koordinatlar da olabilir. Artırılmış gerçekliğin tanımlayıcıları marker denilen
özel işaretleyiciler de olabilir. Bu ipuçları vasıtasıyla artırılmış gerçeklik dijital
ortam desteğiyle gerçek çevreyi zenginleştirmeye ve gerçek dünyaya ek olarak sanal
bir dünyanın 2. Bir katman olarak eklenmesine olanak sağlamaktadır.
Artırılmış
gerçeklik teknolojisi, sanal ortam ya da daha yaygın kullanılan ismiyle sanal gerçekliğin
bir türüdür ve sanal gerçeklikteki gibi gerçeklikle yer değiştirmenin aksine onu
tamamlamaktadır.[4]
Artırılmış gerçeklikte gerçekliğin sanal ile tamamlanması söz konusudur. Kullanıcılar,
artırılmış gerçeklikte sanal objeleri gerçek dünya içerisinde görme imkânına sahip
olurlar. Böylece etraflarındaki gerçek dünyayı ve artırılmış dünyayı birleştirilmiş
olarak görebilirler. Burada gerçek dünyanın tamamen göz ardı edilmesi ya da yer
değiştirmenin aksine baskın bir şekilde artırılmış gerçekliğin rol alması söz konusudur.[5]
Artırılmış gerçeklik, sanal gerçekliğin farklı
bir türevi olmakla birlikte, sanal gerçeklik kullanıcının etrafındaki gerçek çevreyi
algılayamadığı, tamamen yapma bir ortama yerleştirildiği bir sistemdir. Kullanıcıya
çoklu sensör yöntemleri vasıtasıyla bilgisayar tarafından oluşturulmuş, gerçek zamanlı
üç boyutlu benzetim ve gerçek zamanlı etkileşimli bir dünya sunan insan-bilgisayar
ara yüzü olarak tanımlanmıştır. [6] Artırılmış
gerçeklik ise dijital olarak bilgisayar veya bilgisayar özellikli cihaz yoluyla
üretilmiş verinin -ki bu imaj, ses, video ya da diğer algılarla kavrayabileceğimiz
veriler olabilir- gerçek zamanlı ortam üzerine yerleştirilmesiyle oluşturulur. Teknik
olarak Artırılmış gerçeklik beş duyumuzu da etkileyecek şekilde kullanılabilir,
ama günümüzde kullanım şekilleri daha çok görsel algımız üzerine yoğunlaşmaktadır.[7]
Artırılmış
gerçeklik, Gerçek dünyadaki çevrenin ve içinde bulundurduklarının bilgisayar tarafından
üretilen ses, video, grafik ve küresel konumlama sistemi verileriyle zenginleştirilerek
meydana getirilen canlı, doğrudan veya dolaylı fiziksel görünümüdür.[8] Bu kavram
kısaca gerçekliğin bilgisayar tarafından değiştirilmesi ve zenginleştirilmesidir.
Artırılmış gerçeklik tam
olarak gerçek hayat tecrübesi ile sanal dünyanın arasındaki duvarların yıkılmasını
belirtmektedir. [9]
Artırılmış
gerçeklik teknolojisi 4 farklı çevre biriminin birleşimidir. Bu çevre birimleri;
birinci olarak kamera, ikinci olarak bilgisayar alt yapısı, üçüncü olarak bir işaretleyici
ve son olarak gerçek dünyadan oluşmaktadır. Artırılmış gerçeklik bu farklı dört
birimin 3 boyutlu olarak gerçek dünyada konumlandırılması olarak anlatılabilir.
[10]
Artırılmış gerçeklik, obje ve ortamların genel ve özel bilgilerini
açıklamada başka bir ifadeyle etiketlemede kullanılabilmektedir. Artırılmış gerçeklik
uygulamaları için oluşturulan cihaz ve uygulamalardan yararlanarak obje ve ortamlara
ilişkin bilgilere etiketleme yöntemi sayesinde ulaşılabilir Örneğin, kullanıcılar
cep telefonlarını içinde bulundukları gerçek zamanlı çevreye yönelttiklerinde ilgili
çevre hakkında bilgi sahibi olmaları mümkün olmaktadır. Bu özellik vasıtasıyla artırılmış
gerçeklik, Şekil 3’de bulunan örnekteki gibi mekânlar veya belirli yerler hakkında
teknolojiyi kullanarak bilgi edinmek isteyen kullanıcılara önemli bir avantaj sağlamaktadır.[11]
Kaynak:http://www.etud.com.tr/wp-content/uploads/2015/01/augmented-reality-madde-us.jpg, Erişim Tarihi 30.03.2015.
Şekil 3’de bulunan örnekte artırılmış
gerçeklik uygulamaları GPS verilerinden veya görüntü tanıma özelliklerinden
faydalanarak harekete geçebilmektedir. Bu da uygulamanın kodlanma veya
tanımlama biçimine göre değişebilmektedir.
Özellikle son yıllarda insanlar hayatlarını
sürekli ve artan bir şekilde internet dünyasına taşımaktadır ve hayatlarını internet
üzerinden paylaşmaktadır. Artırılmış gerçeklik uygulamaları bu paylaşımları gerçekmiş
gibi hissettirebilmeyi sağlamaktadır ve aslında sanal dünyanın en gerçekçi halini
kullanıcılarına yaşatmaktadır.
[1] James Vallino, Interactive Augmented Reality, University
of Rochester, New York, 1998, s. 1
[2] Bilim ve Teknik Dergisi, Şubat
2014, s. 34.
[3] Jens Grubert – Raphael Grasset,
Augmented Reality for Android
Application Development, Packet Publishing, Birmingham, UK, 2013, s. 5.
[4] Ronald T Azuma. , “A Survey of
Augmented Reality”, Presence:
Teleoperators and Virtual Environments, Vol. 6, 1997, s. 355.
[5] Oliver Bimber - Ramesh Raskar, Spatial Augmented Reality: Merging Real and
Virtual Worlds, A K Peters Wellesley, Massachusetts, 2005, s. 4.
[6] Hua Hong, “Augmented Virtual Environments”, Optics
and Photonics News, OSN, Ekim 2006, s. 26.
[7] Greg Kipper - Rampolla Joseph, Augmented Reality: “An Emerging
Technologies Guide to AR”, Syngress, Waltham, 2012.
[8] Wayne Zachary v.dğr., “The Use
of Executable Cognitive Models in Simulation based Intelligent Embedded
Training, Proceedings of Human Factors
Society, Santa Monica, 1997, s. 1112.
[9] Oliver Bimber , Ramesh Raskar, “Modern
Approaches to Augmented Reality”, Conference
Tutorial Eurographics, 2004.
[10] Çakal
-Eymirli, a.g.m. , s.3.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder