Yönlendirme ve Tarif Amaçlı Artırılmış Gerçeklik Kullanımı

Artırılmış gerçekliğin, imalat ve bakım görevlerinin gerçekleştirilmesi sırasında, insanlara yardımcı olacak, yönlendirecek ve bilgilerini tamamlayacak bir rol oynayacağı belirtilmektedir. Artırılmış gerçeklik uygulamaları gerçek çevrede bulunan araç, gereç veya nesnelerin sanal görüntülere ulaşmasından öteye araçların bakım ve onarımlarının gerçekleştirilmesi için gerekli olan bilgilere anında erişmenin mümkün olmasını sağlayabilmektedirler. Bakım ve onarım konusunda acemi kişilerin, bu konuda uzman kişiler gibi işlem yapabilmelerine ve bilgi sahibi olabilmelerine de olanak sağlanmaktadır.[1]

Artırılmış gerçekliğin güncelde en çok kullanılan örnekleri otomotiv alanında yönlendirme amaçlı kullanım örnekleridir. Otomotiv sektöründe bilinen örneklerden biri Bmw firmasının geliştirdiği bir teknolojiyle teknisyenlere verdiği gözlüklerin kullanıldığı bir video yayınlamasıyla ortaya çıkmıştır. Şekil 21’de bulunan örnekteki gibi gözlükler vasıtasıyla teknisyenler veya servis görevlileri hangi parçayı nasıl ve hangi cihazla değiştireceklerini ve hangi parçaların arızalı olduğunu kolayca görebilme imkânı bulabilmektedirler. Bu teknoloji vasıtasıyla otomobil kullanıcılarının da kendi araçlarındaki basit işlemleri kolayca yapabilmesine olanak sağlanması planlanmaktadır.

Şekil 21 : Bmw Araba Tamirinde Artırılmış Gerçeklik Kullanımı

Kaynak: http://www.designboom.com/cms/images/-andy01/bmw1.jpg, Erişim Tarihi: 30.03.2015

Otomotiv alanında bir diğer örnek Volkswagen’in Marta Projesidir. “Marta, Ekim 2013’te Almanya’nın Münih kentinde düzenlenen dünyanın en büyük artırılmış gerçeklik konferansında (insideAR, The Augmented Reality Conference) kamuoyuna sunulmuştur. Volkswagen, MARTA (Mobile Augmented Reality Technical Assistance) olarak adlandırılan bu artırılmış gerçeklik tabanlı projeyle, ürettiği otomobillerin bakım ve tamiratının şekil 22’de olduğu gibi, yakın bir gelecekten itibaren herkes çok kolay olacağını düşünmektedir.

Şekil 22 : Volkwagen Marta Projesi Artırılmış Gerçeklik Uygulaması

Kaynak: https://www.youtube.com/watch?v=4LE_İocFnL0, Erişim Tarihi:16.03.2015.

Bir ar-ge projesi kapsamında “VW XL1 modeli için Münih merkezli artırılmış gerçeklik yazılım geliştiricisi Metaio GmbH ile birlikte geliştirilen şekil 22 ve şekil 23’de uygulama içerisinden ekran görüntüleri bulunan MARTA, bakım veya tamirat yapmak isteyen kullanıcıya adımlar halinde nasıl tamirat yapacağı hakkında bilgi vermektedir.  Hangi aletlerin nasıl söküleceğini veya monte edileceğini, bunun için hangi araç gereçlerin kullanılması gerektiğini grafik ve görsel tabanlı olarak bir bir açıklamaktadır.” [2]

Şekil 23 : Volkwagen Marta Projesi Artırılmış Gerçeklik Uygulaması

Kaynak: https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/736x/3a/f4/0f/3af40f35b60c6c29dbd2b42a9432a4b5.jpg, Erişim Tarihi: 16.03.2015

Şekil 23’te uygulama görüntüsü bulunan MARTA projesinde, Tüm bu süreci başlatmak için gerekli olan şey ise bakım veya tamirat yapmak isteyen kullanıcının MARTA’nın yüklendiği tablette ilk iş olarak neyin yapılacağını seçip ardından tabletin kamerasını ilgili otomobil parçasına doğru tutmak.  Ardından söz konusu parçanın MARTA tarafından tanınmasını sağlamaktır.

Tıp alanında cerrahi navigasyon amaçlı artırılmış gerçeklik kullanımında ise, cerrahi operasyonu görüntülemenin cerrahi operasyon alanına eş zamanlı çalışması sağlanmaktadır. Cerrahi Navigasyonla ilgili “ Dr. Itaru Endo 25 yıllık cerrahlık kariyerinde, karaciğer ameliyatlarında iyileştirilmesi gereken pek çok şey tespit etmiştir. Doktorlar, planlama verilerini ameliyathaneye aktarmak için pahalı navigasyon donanımlarını kullanırlar, çok sayıda ekran görüntüsü yazdırır veya kesit planlarını ezberlerler. Bu inanılmaz derecede zaman alan bir süreç olmakla kalmamaktadır. Aynı zamanda pek çok komplikasyon olasılığına da açık olan bir süreçtir. Dr. Endo, sürecin iyileştirilebileceğini hissederek, bir iPad uygulamasının kullanıldığı daha iyi ve güvenli bir prosedür üzerinde düşünmüştür. Böylece, karaciğer ameliyatlarındaki riskleri en aza indirmeye yardımcı olacak bir uygulama geliştirmek için, Yokohama City Üniversitesi'nde cerrah olarak çalışan meslektaşı Dr. Ryusei Matsuyama ve Almanya'da bilgisayarlı tıbbi görüntülemeyle ilgili bir araştırma merkezi olan Fraunhofer MEVİS’te deneyimli yazılım geliştirme uzmanı olan Alexander Köhn ile bir ekip oluşturmuştur. Klinik değerlendirmelerden geçen iPad uygulaması kapsamlı bir üç boyutlu cerrahi veri erişimi sağlamaya olanak sağlamıştır. Uygulama, ameliyat sırasında karmaşık damar sistemini göstermek için arttırılmış gerçeklik teknolojisini kullanmaktadır. Belirli damarların tam yerine daha fazla yoğunlaşarak insan gözünün göremeyeceği karaciğer perfüzyon yollarını göstermektedir. Uygulama lokal kan akış bölgelerini göstermektedir ve potansiyel riskleri gerçek zamanlı olarak değerlendirmektedir. “Karaciğerdeki damarların görüntülenmesi cerrahları rahatlatıyor” diyen Dr. Endo buna ek olarak “uygulama doğru zamanda doğru kesitlerin yapıldığından emin olmanızı sağlıyor” demektedir. Hayat kurtarmak ve para tasarrufu sağlamak için ameliyat sırasında ipad uygulamalarının kullanımı tıp camiasında yaygınlaşmaya başlamıştır. Dr. Endo, “Uygulamanın arttırılmış gerçeklik özelliği ve diğer özellikleri yarım milyon dolarlık donanımın yerini alabilir” demektedir. “ [3] Aşağıdaki şekil 24’de Dr. Endo’nun da kullandığı ipad yardımıyla karaciğer ameliyatı ameliyatından bir örnek bulunmaktadır.

Şekil 24 : Cerrahi Navigasyonla Karaciğer Ameliyatı Artırılmış Gerçeklik Uygulaması

Kaynak: https://ssl.apple.com/tr/ipad/life-on-ipad/new-eyes-for-hands-on-surgery/, Erişim Tarihi 09.02.2015

Şekil 24’te örneği bulunan cerrahi operasyon alanıyla artırılmış gerçeklik teknolojisinin birleştirilmesiyle oluşturulan 3 boyutlu imajlar operasyon esnasında karar vermeyi kolaylaştırmaktadır. Cerrahların, cerrahi alanı, hatta “daha ötesini” görmesini sağlayarak cerrahi kapasiteyi arttırmalarına olanak sağlamaktadır.

Sağlık alanında artırılmış gerçeklik kullanımına bir diğer örnek ise “cARe - Augmented Reality in Ed” isimli uygulamadır. City University London tarafından JİSC Creating Augmented Reality in Education (cARe) projesi kapsamında geliştirilmiştir. Aurasma AG uygulamasının desteğiyle geliştirilen bu uygulama üniversitedeki hemşirelik öğrencilerini klinik ortamda yönlendirmek için simule edilmiş uygulama olanağı sağlamaktadır.  [4]

Artırılmış gerçekliğin yönlendirme amaçlı kullanımında otomotiv ve tıp alanında çok sayıda örnek bulunmaktadır. Yukarıda değinilen örnekler ve benzeri örneklerde artırılmış gerçeklik hata payını azaltmaya, süreci iyileştirmeye, maliyetleri düşürmeye ve süreci kısaltmaya yardımcı olmaktadır. Bu teknolojilerin ilerleyen dönemlerde daha yaygın kullanılacağı düşünülmektedir. Artırılmış gerçeklik vasıtasıyla, sanal ameliyatlar, sanal doku görüntüleme, üç boyutlu doku modelleme, artırılmış gerçeklik ile benzetim gibi birçok işlemin gerçekleştirilebileceği öngörülmektedir.

---

[1] Anthony Majoros - Ulrick Neumann, “Support of Crew Problem Solving and Performance with Augmented Reality in Bioastronautics”, Investigators WorkShop, Galveston, Ocak 2001, s.18.

[2] Bilim ve Teknik Dergisi, Şubat 2014, s.36.

[3] https://ssl.apple.com/tr/ipad/life-on-ipad/new-eyes-for-hands-on-surgery/ , Erişim Tarihi: 09.02.2015.

[4] Çetinkaya - Muammer, a.g.m., s.4.

YAZAR:

FATİH BİLİCİ

https://www.linkedin.com/in/fatih-bilici-14074a63 

bilicifa@gmail.com